Veelgestelde vragen

De gemeenschapswacht-vaststeller moet minstens beschikken over:

• ofwel een diploma hoger secundair onderwijs,
• ofwel een getuigschrift lager secundair onderwijs of tweede graad secundair onderwijs, aangevuld met een ervaring van minstens vijf jaar ten dienste van een gemeente, die nuttig is voor het uitoefenen van de functie.

Het is aan de gemeente om te beoordelen of eerder opgedane ervaring in aanmerking kan worden genomen als “nuttig” voor de functie, doch het spreekt voor zich dat er hoe dan ook een verband dient te bestaan tussen enerzijds de reeds opgedane ervaring en anderzijds de vaststellingstaak waarmee de betrokkene zal belast worden. Zo kan bijvoorbeeld de ervaring van een gemeentelijk personeelslid dat tewerkgesteld is bij de groendienst van de gemeente als nuttig beschouwd worden in het kader van een aanstelling als GAS-vaststeller in de strijd tegen zwerfvuil. Het is daarbij niet vereist dat deze ervaring werd opgedaan in dezelfde gemeente als de gemeente waar de betrokken gemeenschapswacht-vaststeller actueel tewerkgesteld wordt.

Het ministerieel besluit dat de werkkleding vastlegt, definieert alleen de basiselementen van het uniform. Sommige accessoires die niet in het besluit zijn opgenomen, mogen bijkomend door gemeenschapswachten worden gedragen. Wat het gebruik van een paraplu betreft, wordt dit toegestaan op voorwaarde dat deze paars (bij voorkeur) is of zwart is met het embleem van de gemeenschapswachten.

De gemeenschapswacht(-vaststeller) die zijn kaart verliest, geeft dit door aan zijn verantwoordelijke binnen de gemeente.

De gemeente dient de ADVP hiervan in te lichten zodat een nieuwe kaart kan worden aangemaakt. 

Gezien een gemeenschapswacht(-vaststeller) enkel zijn activiteiten kan uitoefenen wanneer hij in het bezit is van een geldige identificatiekaart, wordt aangeraden om dit zo snel mogelijk te doen.

Enkel indien deze personen de recyclageopleiding - voorzien in de artikelen 2, § 1 en 4 § 1 van het KB van 21 december 2013 tot vaststelling van de minimumvoorwaarden inzake selectie, aanwerving, opleiding en bevoegdheid van de ambtenaren en personeelsleden die bevoegd zijn tot vaststelling van inbreuken die aanleiding kunnen geven tot de oplegging van een gemeentelijke administratieve sanctie - binnen de twee jaar van het in werking treden van de wet van 24 juni 2013 met betrekking tot de gemeentelijke administratieve sancties gevolgd te hebben (dus voor 1/1/2016).

De gemeenschapswacht(-vaststeller) die zijn kaart verliest, geeft dit door aan zijn verantwoordelijke binnen de gemeente.

De gemeente dient de ADVP hiervan in te lichten zodat een nieuwe kaart kan worden aangemaakt. 

Gezien een gemeenschapswacht(-vaststeller) enkel zijn activiteiten kan uitoefenen wanneer hij in het bezit is van een geldige identificatiekaart, wordt aangeraden om dit zo snel mogelijk te doen.

Het is van belang het onderscheid te maken tussen een foto nemen waarbij persoonlijke gegevens kunnen worden verwerkt en een foto waarbij dit niet het geval is.

1- Betreft een foto waarbij GEEN persoonlijke gegevens worden verwerkt:

Gemeenschapswachten mogen een foto nemen in het kader van hun uit te voeren takenpakket (bijv. een foto van vandalisme aan straatmeubilair, losliggende tegels in het trottoir, vernieling aan verkeersborden,…).

2- Betreft een foto waarbij persoonlijke gegevens worden verwerkt:

Gemeenschapswachten mogen een foto nemen indien dit gelieerd is aan hun takenpakket.

• Aldus kan een gemeenschapswacht-vaststeller een foto nemen in het kader van vaststellingen die kunnen leiden tot gemeentelijke administratieve sancties, bijvoorbeeld bij vaststellingen van inbreuken bij stilstaan en parkeren.
• Echter, voor een gemeenschapswacht die geen vaststeller is, is het niet noodzakelijk een foto te nemen waarin sprake is van persoonsgegevens.

In ieder geval dient bij het nemen van een foto waarbij persoonsgegevens worden verwerkt steeds de GDPR-regelgeving in acht te worden genomen. Dit wil zeggen dat specifieke maatregelen dienen te worden genomen door:

• De gemeente (bijvoorbeeld: in het gemeentereglement melding maken in welke context gemeenschapswacht-vaststellers een foto mogen nemen, beveiliging van bestanden, het informeren van burgers met betrekking tot verwerking van de foto, enz…)
• De gemeenschapswacht-vaststeller (bijvoorbeeld: het principe van minimalisering – enkel een foto nemen van dat wat relevant is, enz…) 

Hoewel het niet expliciet verboden is in de wet, is het voor de gemeenschapswachten niet aangeraden om in de zomerperiode gekleed te gaan in een bermuda of short. De uiteindelijke beslissing ligt echter bij de lokale dienst gemeenschapswacht..

De wijzigingen aan de GAS-wet zijn in voege getreden sedert 8 januari 2024. Echter, voor sommige wijzigingen zal het gemeentelijk reglement ook moeten aangepast worden. Als voorbeeld kan hierbij verwezen worden naar de hogere maximale geldboete die thans kan opgelegd worden aan meerderjarigen. Als in het gemeentereglement melding gemaakt wordt van 350 euro als (voorheen geldende) maximale geldboete, zal dit bedrag in het gemeentereglement eerst moeten aangepast worden vooraleer het verhoogde bedrag van 500 euro effectief kan toegepast worden.

Bij de sanctionering van gemengde inbreuken kan voortaan een keuze gemaakt worden uit de vier gemeentelijke administratieve sancties. Er kan dus zowel een GAS-boete worden opgelegd als een sanctie die door het college van burgemeester en schepenen wordt opgelegd. De inbreuken op artikel 3,3° GAS-wet (de zogenaamde inbreuken stilstaan en parkeren en overtredingen van de verkeersborden C3, F103 en F111, hierna genoemd “verkeersgerelateerde inbreuken”) vormen hierop een uitzondering aangezien voor dergelijke inbreuken enkel een GAS-boete kan opgelegd worden.

Naast de reeds in de GAS-wet opgesomde gemengde inbreuken werd door de wetswijziging één extra gemengde inbreuk toegevoegd, met name de inbreuken op artikel 18 van de wet van 10 november 2006 betreffende de openingsuren in handel, ambacht en dienstverlening. Op basis van deze bepaling kan de GAS-ambtenaar voortaan optreden tegen inbreuken inzake de voorafgaande vergunningsplicht die gemeentebesturen kunnen opleggen voor nachtwinkels en private bureaus voor telecommunicatie.