Veelgestelde vragen

Dit is niet toegelaten. 

Dit kan niet omdat de politieambtenaar tijdens de uitvoering van opdrachten van gerechtelijke politie rekening moet houden met het geheim van het vooronderzoek, dit geheim moet bewaken en bewaren, en tevens valt onder toepassing van artikel 458 Sw namelijk het beroepsgeheim. Hierdoor is het dan ook uitgesloten dat deze opdrachten zouden worden uitgevoerd door niet-politieambtenaren.

De wet van 15 mei 2007 verwijst duidelijk naar de  wens om een concrete samenwerking tot stand te brengen tussen de gemeenschapswachten en de lokale politie. Deze samenwerking bestaat hoofdzakelijk uit een complementariteit van taken en met name een effectieve uitwisseling van geactualiseerde informatie en dus geen gemengde patrouilles. 
De afspraken met de politiediensten zijn vastgelegd in een overeenkomst. Deze heeft betrekking op het type van informatie dat regelmatig uitgewisseld wordt, maar ook afspraken inzake de wijze van uitvoering van de taken, de  bepaling van de uit te voeren toezichtsrondes, enz… 

Op deze wijze kan de hiërarchisch verantwoordelijke van de gemeenschapswachten de activiteiten van de beambten aanpassen in de zin van acties en afgelegde rondes. 
 

De wet van 15 mei 2007 heeft geen betrekking op het arbeids- en sociaal statuut van de  beambten die  de functie van gemeenschapswacht uitoefenen. 

Indien de regelgeving verbonden aan  het arbeids-  en sociaal statuut van de  aangeworven  gemeenschapswacht hierin voorziet, kunnen zij worden ingezet in het kader van weekend-, avond- en nachtwerk. Dit is afhankelijk van de lokale arbeidsreglementering voor het gemeentepersoneel.
 

Een PWA-er is geen gemeenteambtenaar. Hoewel hij ter beschikking gesteld is van een gemeente via een PWA-kantoor, behoudt de betrokken persoon het statuut van werkloze.

In  het kader van de vigerende regelgeving voor GAS-vaststellers is het een voorwaarde dat de betrokken beambte een gemeenteambtenaar is, aldus rechtstreeks aangeworven door de lokale overheid via een arbeidscontract.
 

Algemeen kan het volgende gesteld worden aangaande de functie van de gemeenschapswachten:
 
Elke persoon die rechtstreeks of onrechtstreeks tewerk wordt gesteld door een gemeente en de opdrachten vermeld in de wet van 15 mei 2007 als kernopdracht uitvoert, wordt beschouwd als gemeenschapswacht. 

Het betreft: alle niet-politionele publieke veiligheids- en preventiefuncties, meer bepaald de vroegere functies van de parkwachters, stadswachten, gemachtigde opzichters en vaststellende ambtenaren in het kader van de gemeentelijke administratieve sancties. 

Onder « rechtstreeks of onrechtstreeks tewerkgestelden » worden verstaan:
- de beambten die rechtstreeks door de gemeente worden aangeworven via een arbeidsovereenkomst (Bediende, Arbeider, Activa-statuut, Contingent Startbaan,…) ;
- de beambten die in het verleden onrechtstreeks door de gemeente worden aangeworven via een PWA-agentschap; 
- de beambten aangeworven via een door bepaalde gemeenten opgerichte rechtspersoon, (vb. gemeenten die hun preventiedienst bijvoorbeeld hebben willen onderbrengen in een VZW). 

Indien een gemeente bovengenoemde beambten in dienst heeft, of deze wenst aan te werven, is zij verplicht een dienst gemeenschapswachten op te richten, van waaruit alle gemeenschapswachten opereren. In een aantal gevallen kan dit een verschuiving van personeel uit diverse andere bestaande diensten tot gevolg hebben.

Als «kernopdracht» staat tegenover als «nevenopdracht».
Onder een activiteit uitgeoefend als nevenopdracht, verstaat men een activiteit die occasioneel wordt uitgevoerd. Het gebeurt immers dat bepaalde gemeentelijke beambten geconfronteerd worden met het uitvoeren van taken die zijn voorbehouden aan de gemeenschapswachten.

Hieronder verstaat  men:

- een lerares die de kinderen voor de school helpt de straat oversteken; 
- een redder die een toezicht houdt op personen op het strand;
- een preventieambtenaar die de bevolking rechtstreeks sensibiliseert door folders uit te delen ter gelegenheid van een preventieactie;   
- 

De functies van sociale preventie en diefstalpreventieadviseurs worden ook niet geviseerd door de wet van 15 mei 2007, aangezien hun kernopdracht het kader van de loutere sensibilisering ruim overschrijdt. 
 

In de strijd tegen de corona-epidemie werd een uitgebreid gebruik van het Corona Safe Ticket ingevoerd. Het controleren van Corona Safe Tickets is echter geen taak die opgenomen mag worden door gemeenschapswachten(-vaststellers).

Dit beperkt zich tot het openbaar domein. De wet spreekt van de openbare weg en openbare plaatsen van de organiserende gemeente. Het begrip ‘openbaar  domein’ zou men kunnen omschrijven als deze plaatsen waarvan het gebruik voor allen is bestemd, zonder  enige vorm van onderscheid van persoon. Het gaat om wegen, banen en straten, stranden, havens  en kerkhoven,… 

Het toezicht op andere plaatsen (private plaatsen, ziekenhuizen, musea, ea…) gebeurt in het kader van de wet tot regeling van de private en bijzondere veiligheid. 
    
Op deze algemene regel bestaan er echter wel uitzonderingen, waaronder het veiligheidstoezicht bij evenementen. Dit toezicht kan worden uitgeoefend bij evenementen die georganiseerd of mede-georganiseerd worden door de overheid op het grondgebied van de organiserende gemeente of de begunstigde gemeente, dus ook op plaatsen die niet tot het openbaar domein behoren. Welke de plaats ook is, de organisatie van het evenement moet (mede) door de overheid gebeuren. Bijvoorbeeld een gemeente organiseert op de terreinen van een private school een aantal evenementen rond veiligheid, verkeersveiligheid in het bijzonder.
In het kader van deze activiteit is het aldus vooral belangrijk om na te gaan wie het evenement organiseert en de plaats waar dit georganiseerd wordt. 

Een ander uitzondering  op deze algemene regel is de inzet van gemeenschapswachten in provinciale parken. 

Tevens kunnen gemeenschapswachten worden ingezet voor het uitoefenen van hun opdrachten op de infrastructuur van de openbare  vervoersmaatschappijen (De Lijn, NMBS, TEC, MIVB). Tot de infrastructuur van een openbare vervoersmaatschappij wordt gerekend: de parking aan het stationsgebouw, de bushokjes,… 
Tot de infrastructuur van de openbare vervoersmaatschappij worden ook de voertuigen gerekend, namelijk bussen, trams,… 

De gemeenschapswachten mogen in dit kader niet worden ingezet buiten de grenzen van hun politiezone. 

Zij mogen ook niet worden ingezet voor bewakings- of beveiligingsopdrachten. Deze  taak wordt door de veiligheidsagenten uitgevoerd en valt onder het toepassingsgebied van de private veiligheidswetgeving. 

In principe is het niet toegestaan dat gemeenschapswachten hun opdrachten uitoefenen op private plaatsen. Indien echter van op de openbare weg of plaats bepaalde onregelmatigheden vastgesteld worden, waardoor men het nodig acht de burger aan te spreken om hem te sensibiliseren en dus dient aan te bellen, kan het geen probleem zijn dat men hierbij door de voortuin loopt. Dat is immers voor iedereen toegestaan. 

Artikel 7 van het koninklijk besluit van 12 oktober 2006 tot vaststelling van het model van de identificatiekaart, bedoeld in de wet van 10 april 1990 tot regeling van de private en bijzondere veiligheid voorziet een identificatiekaart voor het personeel van ondernemingen voor veiligheidsadvies. Deze identificatiekaarten zijn momenteel nog niet beschikbaar.

Agressie omvat iedere daad van hetzij fysiek, hetzij verbaal geweld. In de algemene betekenis van het woord verwijst agressie naar een brute, plotse aanval die niet werd uitgelokt.

•     Je kan dit doen bij de voetbalclub waar de agressie heeft plaatsgevonden, bij de veiligheidsverantwoordelijke in het stadion.
•     Je kan dit doen bij de lokale politie, met name wanneer het gaat om agressie die strafrechtelijk bestraft kan worden (een supporter slaan bijvoorbeeld).
•     Je kan dit doen bij de Koninklijke Belgische Voetbalbond (RBFA). De RBFA beschikt over een meldpunt voor klachten op zijn website (ACFF voor Wallonië en Voetbal Vlaanderen voor Vlaanderen). De site bevat een lijst van mogelijke incidenten. Er kan anoniem klacht worden ingediend..
•     Opgelet: net zoals burgers kunnen ook voetbalstewards in geval van agressie klacht indienen tegen een burger. In dat laatste geval treedt artikel 280 van het Strafwetboek in werking en kunnen strafrechtelijke sancties van toepassing zijn. Dat artikel verwijst naar elke misdaad of elk wanbedrijf dat gepleegd wordt ten aanzien van een ministerieel ambtenaar, een agent die drager is van het openbaar gezag of van de openbare macht of ten aanzien van enig ander persoon met een openbare hoedanigheid bekleed, in de uitvoering of in de uitoefening of naar aanleiding van de uitoefening van deze functie. En er is ook de voetbalwet (21 december 1998) die, op basis van de artikelen 23 en 23bis, voorziet in een sanctie in geval van agressie tegen een autoriteitsfiguur in het stadion, met name de stewards. Straffen voorzien in artikel 24, §2, 3° en 4° kunnen worden toegepast in geval van gewelddaden (slagen en verwondingen, haat of woede ten opzichte van een of meerdere personen).
•     Er dient een onderscheid te worden gemaakt tussen overdreven gedrag/een onrechtvaardige behandeling en een strafrechtelijke inbreuk door een voetbalsteward.
•     In geval van onheus gedrag/een onrechtvaardige behandeling dien je een klacht in bij de veiligheidsverantwoordelijke van de voetbalclub waar de steward werkt of bij de RBFA.
•     In geval van een strafrechtelijke inbreuk (bijvoorbeeld fysieke of verbale agressie) dien je een klacht in bij de politie.
• / ! \ In het geval dat je je gediscrimineerd voelt door een voetbalsteward, kan je hier ook een melding van maken bij UNIA. Deze instantie behandelt meldingen van slachtoffers en getuigen van discriminatie en adviseert hen over de stappen die kunnen worden ondernomen. UNIA behandelt klachten niet rechtstreeks. Wanneer is vastgesteld dat de melding effectief over discriminatie gaat, informeert UNIA de melder over welke acties hij kan ondernemen. Op voorwaarde dat het slachtoffer hiermee instemt, stuurt UNIA de melding door naar de bevoegde dienst. In geval van een melding rond etnische profilering of een mogelijk haatmisdrijf, raadt UNIA aan om deze door te sturen naar de referentieambtenaar van de politie (van de betreffende zone) die bevoegd is voor het opsporen en vervolgen van discriminatie en haatmisdrijven. Op de website van UNIA vind je meer informatie en voorbeelden van discriminerend gedrag of haatboodschappen. Je kunt een melding bij UNIA doen via volgend formulier