Sensibiliseren...
Elk recreatiedomein of -gebied kan maatregelen nemen om bezoekers te sensibiliseren over het vermijden en voorkomen van overlast. Hier volgt een niet-exhaustieve lijst:
- Preventie- en sensibiliseringscampagnes organiseren om bezoekers te wijzen op de geldende regels
- Samenwerking met jeugddiensten, jeugdwelzijnswerk en straat- hoekwerk: zij kunnen de bezoekers van de recreatiegebieden of recreatiezones ontmoeten, een vertrouwensband opbouwen en in dialoog gaan over de problematiek van overlast
- Goede contacten opbouwen met jongeren, zoals bijvoorbeeld het ontwikkelen van een afsprakenkader rond het gebruik van het skatepark, het toelaten van een graffiti-wall, enzovoort. Daarnaast kunnen er ook activiteiten worden georganiseerd in de recreatiegebieden of in de recreatiezones. Deze activiteiten kunnen verveling - vaak een veroorzaker van overlast – voorkomen
- Een gemeentelijk jeugdopbouwwerk op poten zetten, zodat deze in contact kan komen met kwetsbare jongeren, hen activiteiten kan aanbieden en zorgen voor opvolging en doorverwijzing (armoede of psychische problemen) naar de sociale diensten.
- De inzet van private bewakingsagenten en gemeenschapswachten, het plaatsen van camera’s.
- Identificeren van hot spots en gerichte politiecontroles
- Capaciteitsbeperking en werken met een reservatiesysteem, wat ervoor zorgt dat een niet te groot aantal mensen op dezelfde plaats en op hetzelfde moment aanwezig zijn.
- Een nauwe samenwerking tussen de politie en het gerecht (voornamelijk voor de aanpak bij -16 jarigen)
- Een nauwe samenwerking tussen politie en burgemeester, door bijvoorbeeld het oprichten van een stuurgroep. Het is de gelegenheid om de uitvoering van gemeenschappelijke acties voor te bereiden en om van de burgemeester richtlijnen te ontvangen over de organisatie van zijn preventie- en veiligheidsbeleid
... en preventie
Naast deze acties kunnen er ook preventieve maatregelen worden genomen op lokaal en provinciaal niveau.
1- Op lokaal niveau
- Opstellen van een parkreglement – huishoudelijk reglement
Om bezoekers attent te maken op de regels waaraan zij zich moeten houden, kan een gedragscode of parkreglement worden opgesteld. Dit reglement kan doorheen het recreatiegebied worden bekendgemaakt met borden en pictogrammen of door middel van elektronische borden aan de ingang.
Op die basis kan een lastige bezoeker eventueel de toegang tot het recreatiegebied worden ontzegd (bv. voor het lopende seizoen) door de verantwoordelijke uitbater van het domein.
- Registratie of reservatie
Het beperken van het aantal bezoekers in recreatiedomeinen heeft een positieve invloed op het voorkomen en beheersen van overlast. Dit kan onder meer door een verplichte (online) registratie of reservatie. Vermits het dan wel gaat om een verwerking van persoonsgegevens, moet worden voldaan aan de voorwaarden van de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) met betrekking tot de rechtsgrond, bewaartermijnen, beveiliging en toegang tot de gegevens.
- Bezoekersbarometer
Recreatiedomeinen kunnen werken met een bezoekersbarometer, waarbij op de website (of op de sociale media) in real time kan worden gevolgd of het verzadigingspunt van het aantal bezoekers al dan niet werd bereikt
- Opleidingen voor het personeel van recreatiedomeinen of voor het gemeentepersoneel
Bezoekers van recreatiedomeinen- en gebieden worden alsmaar assertiever en – sommigen - agressiever ten aanzien van het personeel. Opleidingen in het omgaan met hinderlijk en agressief gedrag kunnen ondersteunend werken. Specifieke aandacht voor de positieve aanpak van minderjarigen kan een belangrijk aandachtspunt zijn tijdens een dergelijke opleiding.
- Inzet gemeenschapswachten (en gemeenschapswachten-vaststellers)
Gemeenschapswachten doen belangrijk preventief werk in een recreatiedomein en- gebied door het sensibiliseren en informeren van bezoekers om het veiligheidsgevoel te vergroten. Zij signaleren ook aan
de bevoegde diensten wanneer er zich problemen voordoen. Hun aanwezigheid kan ontradend werken voor preventie van conflicten tussen bezoekers of tussen bezoekers en personeel van het domein.
Met de inzet van gemeenschapswachten-vaststellers kan er, naast preventief, ook daadwerkelijk opgetreden worden tegen overlastfenomenen en kleine criminaliteit, via de mogelijkheid deze handelingen te ‘bestraffen’ met een gemeentelijke administratieve sanctie.
- Beroep doen op private veiligheidsdiensten
Ongeacht of een recreatiedomein een publiek of een privaat karakter heeft, kan er altijd een beroep worden gedaan op bewakingsagenten om mee in te staan voor de beveiliging van recreatiedomeinen.
De uitbater van een recreatiedomein kan hiervoor beroep doen op een vergunde bewakingsonderneming of een eigen interne bewakingsdienst organiseren die werd vergund door de minister van Binnenlandse Zaken.
- Bevorderen samenwerken met verschillende actoren
Door een nauwe en concrete samenwerking tussen de burgemeester, uitbaters of verantwoordelijken van een recreatiegebied, de politie en andere veiligheidsberoepen, en eventueel de vervoersmaatschappijen kunnen afspraken worden gemaakt in de manier waarop bezoekers die (zware) overlast veroorzaken moeten worden aangepakt. Ook de samenwerking tussen lokale besturen en gerechtelijke overheden is van groot belang.
- Veiligheidscoördinator
Voor de gemeenten die een recreatiegebied op hun grondgebied hebben, is het aanbevolen een lokale coördinator van het veiligheidsbeleid aan te stellen. Deze taak kan eventueel door de preventieambtenaar of noodplanambtenaar worden waargenomen.
De opdracht van deze coördinator bestaat erin het lokale veiligheids- en preventiebeleid op het vlak van bestrijding van overlast voor te bereiden, te ontwikkelen, uit te voeren, op te volgen, te evalueren en indien nodig bij te sturen. Daartoe ontwikkelt de coördinator partnerschappen en treedt hij in overleg met o.a. gemeenschapswachten, welzijnswerkers, lokale politie, veiligheidsdiensten van de openbare vervoersmaatschappijen, private bewaking, enzovoort. De coördinator kan een essentiële rol vervullen in het voorkomen en bestrijden van overlast.
- De welzijnswerker (of “straathoekwerker”)
Samenwerken met welzijnswerkers in het algemeen, en met jeugddiensten en straathoekwerkers in het bijzonder kan op verschillende vlakken zeer waardevol zijn.
Zo kunnen zij de bezoekers van de recreatiegebieden ontmoeten, er een vertrouwensband mee opbouwen en desgevallend in dialoog gaan over de problemen van overlast.
Cruciaal is goede contacten op te bouwen met jongeren, zoals bijvoorbeeld een afsprakenkader ontwikkelen rond het gebruik van het skatepark, het toelaten van een graffiti-wall. Daarnaast kunnen ook activiteiten georganiseerd worden in de recreatiegebieden. Op deze manier wordt verveling – vaak een veroorzaker van overlast – tegengegaan
2- op provinciaal niveau
Het is aanbevolen voor de aanvang van het toeristisch seizoen, op provinciaal niveau, met de uitbaters van de betrokken recreatiegebieden en de betrokken steden en gemeenten, de veiligheidscoördinatoren, de lokale en de federale politie en het openbaar ministerie samen te zitten om een gemeenschappelijk plan van aanpak uit te werken.
Op die manier kan men in geval van overlast op een georganiseerde en op voorhand duidelijk vastgestelde manier optreden en kunnen er concrete afspraken gemaakt worden voor het verder verloop van het seizoen. Dit vergemakkelijkt tevens de samenwerking met de lokale politie, eventueel met de federale politie in bepaalde omstandigheden.
Veiligheid begint bij ons allemaal
Veiligheid en plezier in recreatiegebieden- en domeinen zijn een gedeelde verantwoordelijkheid. Door gezamenlijke inspanningen en door respectvol met elkaar om te gaan, kunnen we een omgeving creëren waarin iedereen zich veilig en welkom voelt. Je hebt meer in de hand dan je denkt als het op preventie aankomt.
