Veelgestelde vragen

• Wanneer u een klacht indient bij de politie, kan u ervoor kiezen om een verklaring van benadeelde persoon neer te leggen. Als u dat doet, zal u op de hoogte worden gebracht van de voortgang van het onderzoek, verkrijgt u het recht op inzage in uw dossier waarvan u een kopie kan verkrijgen en documenten kan laten toevoegen.
• Als u klacht indient zonder een verklaring van benadeelde persoon neer te leggen, zal u enkel geïnformeerd worden over de datum, het uur en de plaats van de eventuele terechtzitting en verkrijgt u die bijkomende rechten niet.

Nee, maar wij raden aan om ernstige gevallen van agressie aan te geven bij de politie. Ernstige gevallen, omdat enkel klachten in verband met inbreuken van strafrechtelijke aard in aanmerking zullen worden genomen. Naast het feit dat het mentaal belangrijk is voor u om de melding te doen, kunnen de politie en de rechterlijke macht door de ingediende klacht maatregelen treffen tegen de dader van de feiten. Het indienen van een klacht bij de politie kan ook een ontradend effect hebben op de geweldplegers wanneer zij beseffen dat ze kunnen worden vervolgd. De politie is niet enkel belast met de behandeling van een strafrechtelijke inbreuk maar ook de behandeling van gevallen van agressie. Aarzel dus niet om aangifte te doen.

Nee, maar wij raden u ten zeerste aan om elk geval van agressie/onheuse behandeling, hoe groot of klein, aan de gemeente te melden. Naast het feit dat het voor u als slachtoffer mentaal belangrijk is om deze melding te doen, zorgt het er ook voor dat de gemeente over belangrijke informatie en een globaal beeld over het fenomeen beschikt. Op basis hiervan kan de gemeente haar dienst gemeenschapswachten beter organiseren en beheren.

• Klachten kunnen worden ingediend bij de gemeente waarvoor de gemeenschapswacht(-vaststeller) werkt. De informatie over de gemeenschapswacht(-vaststeller) die u nodig heeft om een klacht in te dienen, vindt u op zijn/haar identificatiebadge, die steeds zichtbaar gedragen dient te worden. Daarop staat de naam, de voornaam en de gemeente waarvoor de gemeenschapswacht-vaststeller in dienst is vermeld.
• De organiserende gemeente van een dienst gemeenschapswachten dient, via een beslissing van de gemeenteraad, het volgende openbaar te maken: de oprichting van de dienst gemeenschapswachten, de omschrijving van de activiteiten van de personen die er deel van uitmaken, de naam van de gemeenteambtenaar die belast is met de leiding over de dienst, en de wijze waarop burgers bij de organiserende gemeente klacht kunnen indienen ten aanzien van de dienst gemeenschapswachten.
• Opgelet: in geval van agressie kunnen burgers een klacht indienen tegen gemeenschapswachten(-vaststellers), maar het omgekeerde geldt ook. In het laatste geval treedt artikel 280  van het Strafwetboek in werking en kunnen strafrechtelijke sancties van toepassing zijn. Dit artikel verwijst naar elke misdaad of elk wanbedrijf dat gepleegd wordt ten aanzien van een ministerieel ambtenaar, een agent die drager is van het openbaar gezag of van de openbare macht of ten aanzien van enig ander persoon met een openbare hoedanigheid bekleed, in de uitvoering of in de uitoefening of naar aanleiding van de uitoefening van deze functie.
• Er dient een onderscheid te worden gemaakt tussen onheus gedrag/een onrechtvaardige behandeling en een strafrechtelijke inbreuk door een gemeenschapswacht(-vaststeller).
• In geval van onheus gedrag/een onrechtvaardige behandeling (bijvoorbeeld de identificatiebadge niet op zichtbare wijze dragen) dient u een klacht in bij de gemeente waarvoor de gemeenschapswacht(-vaststeller) werkt.
• In geval van een strafrechtelijke inbreuk (bijvoorbeeld fysieke of verbale agressie) dien u een klacht in bij de politie.

/ ! \ Als u zich gediscrimineerd voelt door een gemeenschapswacht(-vaststeller), kun u dit ook melden aan UNIA. Deze instantie behandelt meldingen van slachtoffers en getuigen van discriminatie en adviseert hen over de stappen die kunnen worden ondernomen. UNIA behandelt klachten niet rechtstreeks. Wanneer is vastgesteld dat de melding effectief over discriminatie gaat, informeert UNIA de melder over welke acties hij/zij kan ondernemen. Op voorwaarde dat het slachtoffer hiermee instemt, stuurt UNIA de melding door naar de bevoegde dienst. In geval van een melding rond etnische profilering of een mogelijk haatmisdrijf, raadt UNIA aan om deze over te maken aan de referentieambtenaar van de politie (van de betreffende politiezone) die bevoegd is voor het opsporen en vervolgen van discriminatie en haatmisdrijven. Op de website van UNIA vind u meer informatie en voorbeelden van discriminerend gedrag of haatboodschappen. U kunt een melding bij UNIA doen via volgend formulier.

Een onheuse handeling omvat elke daad/gedrag dat niet in overeenstemming is met wat in de wet is vastgelegd.

Agressie omvat iedere daad van hetzij fysiek, hetzij verbaal geweld. In de algemene betekenis van het woord verwijst agressie naar een brute, plotse aanval die niet werd uitgelokt.

Raadpleeg de volgende links om meer te weten te komen over hun opdrachten, opleidingstraject, rechten en plichten, uitdagingen enz.:

• Gemeenschapswacht | Besafe.
  • Wederzijds Respect #3 - Gesprek tussen Jennifer en Aurélien (youtube.com).

Ter info: de AD Veiligheid en Preventie heeft in 2022 de campagne Wederzijds Respect gelanceerd met als doel de relatie tussen de burgers en de veiligheidsberoepen te verbeteren. Deze campagne focust op verbinding als dé manier om het vertrouwen tussen de burger en de veiligheidsberoepen te verhogen. Het versterken van het vertrouwen leidt tot een groter respect, dat op zijn beurt kan bijdragen tot een vermindering van agressie en geweld tussen burger en veiligheidsberoepen. Zoals Minister Annelies Verlinden verklaarde: "Wie elkaar (beter) kent, respecteert elkaar meer".

Hoewel het niet expliciet verboden is in de wet, is het voor de gemeenschapswachten niet aangeraden om in de zomerperiode gekleed te gaan in een bermuda of short. De uiteindelijke beslissing ligt echter bij de lokale dienst gemeenschapswacht..

De gemeenschapswacht-vaststeller moet minstens beschikken over:

• ofwel een diploma hoger secundair onderwijs,
• ofwel een getuigschrift lager secundair onderwijs of tweede graad secundair onderwijs, aangevuld met een ervaring van minstens vijf jaar ten dienste van een gemeente, die nuttig is voor het uitoefenen van de functie.

Het is aan de gemeente om te beoordelen of eerder opgedane ervaring in aanmerking kan worden genomen als “nuttig” voor de functie, doch het spreekt voor zich dat er hoe dan ook een verband dient te bestaan tussen enerzijds de reeds opgedane ervaring en anderzijds de vaststellingstaak waarmee de betrokkene zal belast worden. Zo kan bijvoorbeeld de ervaring van een gemeentelijk personeelslid dat tewerkgesteld is bij de groendienst van de gemeente als nuttig beschouwd worden in het kader van een aanstelling als GAS-vaststeller in de strijd tegen zwerfvuil. Het is daarbij niet vereist dat deze ervaring werd opgedaan in dezelfde gemeente als de gemeente waar de betrokken gemeenschapswacht-vaststeller actueel tewerkgesteld wordt.

De wet op de gemeenschapswachten regelt enkel de functie van de gemeenschapswachten, maar heeft geen betrekking op het arbeids- en sociaal statuut van de beambten die deze functie uitoefenen. Op die wijze kan de lokale overheid opteren voor het sociaal dispositief van haar keuze en zo aan de beambten het statuut toekennen dat zij het meest geschikt acht.