Veelgestelde vragen

De gemeenschapswacht-vaststeller moet minstens beschikken over:

• ofwel een diploma hoger secundair onderwijs,
• ofwel een getuigschrift lager secundair onderwijs of tweede graad secundair onderwijs, aangevuld met een ervaring van minstens vijf jaar ten dienste van een gemeente, die nuttig is voor het uitoefenen van de functie.

Het is aan de gemeente om te beoordelen of eerder opgedane ervaring in aanmerking kan worden genomen als “nuttig” voor de functie, doch het spreekt voor zich dat er hoe dan ook een verband dient te bestaan tussen enerzijds de reeds opgedane ervaring en anderzijds de vaststellingstaak waarmee de betrokkene zal belast worden. Zo kan bijvoorbeeld de ervaring van een gemeentelijk personeelslid dat tewerkgesteld is bij de groendienst van de gemeente als nuttig beschouwd worden in het kader van een aanstelling als GAS-vaststeller in de strijd tegen zwerfvuil. Het is daarbij niet vereist dat deze ervaring werd opgedaan in dezelfde gemeente als de gemeente waar de betrokken gemeenschapswacht-vaststeller actueel tewerkgesteld wordt.

Het ministerieel besluit dat de werkkleding vastlegt, definieert alleen de basiselementen van het uniform. Sommige accessoires die niet in het besluit zijn opgenomen, mogen bijkomend door gemeenschapswachten worden gedragen. Wat het gebruik van een paraplu betreft, wordt dit toegestaan op voorwaarde dat deze paars (bij voorkeur) is of zwart is met het embleem van de gemeenschapswachten.

De gemeenschapswacht(-vaststeller) die zijn kaart verliest, geeft dit door aan zijn verantwoordelijke binnen de gemeente.

De gemeente dient de ADVP hiervan in te lichten zodat een nieuwe kaart kan worden aangemaakt. 

Gezien een gemeenschapswacht(-vaststeller) enkel zijn activiteiten kan uitoefenen wanneer hij in het bezit is van een geldige identificatiekaart, wordt aangeraden om dit zo snel mogelijk te doen.

Enkel indien deze personen de recyclageopleiding - voorzien in de artikelen 2, § 1 en 4 § 1 van het KB van 21 december 2013 tot vaststelling van de minimumvoorwaarden inzake selectie, aanwerving, opleiding en bevoegdheid van de ambtenaren en personeelsleden die bevoegd zijn tot vaststelling van inbreuken die aanleiding kunnen geven tot de oplegging van een gemeentelijke administratieve sanctie - binnen de twee jaar van het in werking treden van de wet van 24 juni 2013 met betrekking tot de gemeentelijke administratieve sancties gevolgd te hebben (dus voor 1/1/2016).

De gemeenschapswacht(-vaststeller) die zijn kaart verliest, geeft dit door aan zijn verantwoordelijke binnen de gemeente.

De gemeente dient de ADVP hiervan in te lichten zodat een nieuwe kaart kan worden aangemaakt. 

Gezien een gemeenschapswacht(-vaststeller) enkel zijn activiteiten kan uitoefenen wanneer hij in het bezit is van een geldige identificatiekaart, wordt aangeraden om dit zo snel mogelijk te doen.

Het is van belang het onderscheid te maken tussen een foto nemen waarbij persoonlijke gegevens kunnen worden verwerkt en een foto waarbij dit niet het geval is.

1- Betreft een foto waarbij GEEN persoonlijke gegevens worden verwerkt:

Gemeenschapswachten mogen een foto nemen in het kader van hun uit te voeren takenpakket (bijv. een foto van vandalisme aan straatmeubilair, losliggende tegels in het trottoir, vernieling aan verkeersborden,…).

2- Betreft een foto waarbij persoonlijke gegevens worden verwerkt:

Gemeenschapswachten mogen een foto nemen indien dit gelieerd is aan hun takenpakket.

• Aldus kan een gemeenschapswacht-vaststeller een foto nemen in het kader van vaststellingen die kunnen leiden tot gemeentelijke administratieve sancties, bijvoorbeeld het nemen van een foto van een kentekenplaat bij vaststellingen van inbreuken bij stilstaan en parkeren.
• Echter, voor een gemeenschapswacht die geen vaststeller is, is het niet noodzakelijk een foto te nemen waarin sprake is van persoonsgegevens aangezien dit niet aansluit bij hun specifiek takenpakket.

In ieder geval dient bij het nemen van een foto waarbij persoonsgegevens worden verwerkt steeds de GDPR-regelgeving in acht te worden genomen. Dit wil zeggen dat specifieke maatregelen dienen te worden genomen door:

• De gemeente (bijvoorbeeld: in het gemeentereglement melding maken in welke context gemeenschapswacht-vaststellers een foto mogen nemen, beveiliging van bestanden, het informeren van burgers met betrekking tot verwerking van de foto, enz…)
• De gemeenschapswacht-vaststeller (bijvoorbeeld: het principe van minimalisering – enkel een foto nemen van dat wat relevant is, enz…)

Voor foto’s van personen dient rekening te worden gehouden met het feit dat dit biometrische gegevens kunnen uitmaken, waarvan de verwerking in het kader van de huidige privacyreglementering nog aan stringentere voorwaarden is onderworpen.

• Het publiek sensibiliseren aangaande de veiligheid en de criminaliteitspreventie;
• Burgers informeren om het veiligheidsgevoel te verhogen en de bevoegde diensten informeren en de problemen op het vlak van veiligheid, milieu en het wegennet aan deze diensten signaleren;
• Automobilisten informeren over het hinderlijk of gevaarlijk karakter van verkeerd parkeren en hen sensibiliseren met betrekking tot het algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en het correct gebruik van de openbare weg, alsook kinderen, scholieren, gehandicapten en ouderen helpen bij het veilig oversteken;
• Toezicht uitoefenen op personen met het oog op het verzekeren van de veiligheid bij evenementen georganiseerd door de overheid;
• Ontradend aanwezig zijn ter preventie van conflicten tussen personen, met inbegrip van de geweldloze tussenkomst bij vaststelling van verbale conflicten tussen personen;
• Schoolgaande kinderen begeleiden die zich in groep, te voet of per fiets, van thuis naar hun school begeven en omgekeerd.

U kunt al deze informatie terugvinden op deze pagina: Opdrachten en werkterrein | BeSafe.

• Optreden op een private plaats. Het werkterrein van een gemeenschapswacht is beperkt tot het openbaar domein. De wet spreekt van de openbare weg en openbare plaatsen van de organiserende gemeente. Het begrip "openbaar domein" zou men kunnen omschrijven als deze plaatsen waarvan het gebruik voor allen is bestemd, zonder enige vorm van onderscheid van persoon. Het gaat om wegen, banen en straten, stranden, havens, kerkhoven, ... Op deze algemene regel bestaan er evenwel enkele uitzonderingen, waaronder het veiligheidstoezicht bij evenementen. Dit toezicht kan worden uitgeoefend bij evenementen die georganiseerd of mede-georganiseerd worden door de overheid op het grondgebied van de organiserende gemeente of de begunstigde gemeente, dus ook op plaatsen die niet tot het openbaar domein behoren. Een andere uitzondering op deze algemene regel is de inzet van gemeenschapswachten in provinciale parken. Tevens kunnen gemeenschapswachten worden ingezet voor het uitoefenen van hun opdrachten op de infrastructuur van de openbare vervoersmaatschappijen (De Lijn, NMBS, TEC, MIVB).
• Een gemeenschapswacht mag, met uitzondering van de wettige verdediging en het burgerarrest, geen dwang of geweld uitoefenen tijdens de uitoefening van zijn ambt. Bijgevolg heeft een gemeenschapswacht niet het recht om geweld (zoals pepperspray, een wapenstok enz.) te gebruiken en moet hij steeds verbaal optreden.

• Het verschil heeft betrekking op het feit dat gemeenschapswachten-vaststellers inbreuken op de gemeentelijke reglementen en verordeningen in het kader van de wet van 24 juni 2013 betreffende de gemeentelijke administratieve sancties (GAS-vaststellingen) kunnen vaststellen voor zover het gaat om inbreuken die uitsluitend het voorwerp kunnen uitmaken van administratieve sancties of inbreuken zoals bedoeld in artikel 3, 3° van de GAS-wet. Zij kunnen ook inbreuken op de gemeentelijke reglementen inzake retributies of belastingen vaststellen voor zover het om een vaststelling gaat die uitsluitend beperkt is tot de onmiddellijk waarneembare toestand van goederen.
• Identiteitscontroles mogen enkel uitgevoerd worden door gemeenschapswachten-vaststellers en zijn enkel toegelaten ten aanzien van personen die inbreuken hebben gepleegd die aanleiding kunnen geven tot een administratieve sanctie en waarvan de gemeenschapswachten rechtstreekse getuigen zijn, en binnen het strikte kader van de hen verleende bevoegdheden. Zij mogen dus een identiteitsbewijs (niet enkel de identiteitskaart) vragen om de juiste identiteit van de overtreder vast te stellen. In geval van weigering mag er geen dwang worden gebruikt. Deze bevoegdheid komt enkel aan leden van de politiediensten toe.

Agressie omvat iedere daad van hetzij fysiek, hetzij verbaal geweld. In de algemene betekenis van het woord verwijst agressie naar een brute, plotse aanval die niet werd uitgelokt.